Lee 'Scratch' Perry black ark 1973-1979
Goed, het vreemde omtrent Perry is dat hij zoveel tijdens de Black
Ark periode heeft gemaakt dat je in de discografie zo nu en dan de weg kwijt
raakt. Er werden meerdere ritmes door Perry hergebruikt en opnieuw gemixt. Zo
krijg je dat op verschillende verzamel cd/LPÕs er net een iets andere versie te
vinden is. Dat is ook wat je zoekt. Maar let op er zitten ook veel output van
recordmaatschappijen tussen die snel wat willen verdienen door bestaande goed
verkrijgbare LPÕs (deels) combineren. Deze vertroebelen de boel. Het is bij
Perry zaak om de juiste verzamelaars, LPÕs, 12 inches en 7 inches te vinden. 12
inches en 7 inches praat ik niet over omdat ik daar (nog) niet genoeg van heb
en dus ook niets kan vertellen over afwijkende versies, dubs enzovoort. En dat
is het leukste. Wel zal ik je proberen bekend te maken met zijn solo LP«s en de
door hem geproduceerde LP«s uit deze periode te bespreken. Ik heb geprobeerd zo
volledig mogelijk te zijn maar met Jamaicaanse output weet je het nooit.
Dubplates behandel ik by the way ook niet. Dat mogen de andere collectors doen
nog want dat mis ik nog bij de meeste internationale Perry sites.
People funny boy David Katz
ÔPeople Funny BoyÕ van David Katz is het
belangrijkste en meest getailleerde werk over Perry. Op hoofdlijnen is het boek
gewoon goed en moet je het in je kast hebben staan. Super interessant. Enige
kanttekening is dat de speciale relatie die Perry met sommige artiesten had
wordt onderbelicht. De commerci‘le kant en aan wie hij wat gelicensed heeft
wordt goed weergegeven. Tevens laat het boek zien hoe PerryÕs dagelijks leven
eruit zag in die dagen. Maar de (werk)relatie met artiesten als Meditations,
Murvin, Tubby, Pablo, Alimentado of bijvoorbeeld de andere obscure toasters
(die Perry gebruikte omdat ze goedkoop waren) wordt niet uitgediept. Op zich
een gemiste kans want er zijn niet zo heel veel artiesten meer over en niet
iedereen kan zo dicht bij Perry komen als Katz. Goed het begint op een
boekenbespreking te lijken en dat kan nooit de bedoeling zijn. Op naar de
muziek.
Black Ark Studio apparatuur
Volgens de boek "People Funny Boy" gebruikte Scratch in de vroege Black Ark jaren (1973-75):
-Alice
mixer
-Grantham
spring reverb
-Roland
Space Echo RE201
-Marantz amplifier voor instrumenten
-AKG drum
-Microfonen
voor vocals
-Teac
3340 ¼ inch 4 track
recorder
-Teac 2-track recorder om het af te mixen
In 1975 kreeg Perry het navolgende erbij:
-Soundcraft mixer die de Alice verving
-Mutron Phaser (een vroeg demo model)
- betere microfonen voor vocals en
instrumenten
En in 1979 was
er ook nog een Teac 1/2 inch 8-track beschikbaar maar die vond Perry
maar niets. Die heeft hij alleen gebruikt op een track voor de LP The
Return of Pipecock Jackson.
Het hart van de sessies was een Teac 3340 1/4
inch 4-track recorder die als je de opnames nu goed beluistert nog steeds
klinken als een 8, 16, 24 sporen recorder. Hoe hij het deed, niemand weet het.
Verschillende Black Ark Periodes
Ik onderscheid voor het gemak even vier periodes. Deze periodes
zijn gekozen op basis van de veranderingen qua sound Pre-Black Ark (dus ook
voor 1973), vroege Black Ark, de Black Ark in volle bloei en het herbouwen van de Black Ark.
Pre-Black Ark (1970-1972) bestaat uit de LPÕs ÔAfricaÕs bloodÕ,
ÔDouble SevenÕ, ÔRhythm ShowerÕ. Het
zijn vaak de strakke ritmes en nog niet de slome bombastische lekker beats
zoals we die voornamelijk kennen. Veel van deze ritmes duiken later weer op
maar dan bewerkt met het Black Ark sausje. Echter luisterend naar deze drie
LPÕs had Perry al aardig wat goede ritmes tot zijn beschikking. Wat verder aan
deze LPÕs opvalt is dat ook Perry volop meedeed aan het DJ/Toaster geweld. Voorbeelden zijn ÔPlace Called AfricaÕ Winston Prince (is later Dr
Alimentado), ÔConnectionÕ
Dillinger ÔStick TogetherÕ U roy en ÔHigh FashionÕ I Roy. Vooral op Rhythm
Shower
denk ik wel een wat Black Ark te horen ;) maar goed dat zal wel verbeelding
zijn, we zitten immers nog steeds Pre –Black Ark. Alle drie geweldige
LPÕs. Andere voorbeelden van songs (zie ook Perry deel 1 behandelt door Johnny)
Mr. Brown, Fussing & Fighting, Duppy Conqueror (The Wailers), Beat Down
Babylon (Junior Byles), Cow Thief Skank (Lee Perry & Charlie Ace), Kentucky
Skank (Lee Perry), Sipreano (The Upsetters). Deze periode maakte hij
voornamelijk gebruik van de Dynamics (studio).
Vroege Black Ark (1973-1975) In 1973 wordt in de nog niet volledige
afgebouwde Black Ark studio al
opgenomen. Deze periode t/m 1975 bestaat uit de LPÕs Cloack
and dagger, Blackboard Jungle Dub, Musical Bones, D.I.P
Presents The Upsetter, The Upsetters Return Of Wax,Kung Fu Meets The
Dragon, Revolution Dub, King Tubby Meets The
Upsetter At The Grass Roots Of Dub (King Tubby Meets The Upsetter). De
periode kenmerkt zich door de opkomst van Dub muziek. Op deze stroming legt Lee
Perry zich helemaal toe. In deze periode legt hij de basis van zijn (dub)
mixing stijl (zijn gevoel ritmes had hij al lang ontwikkeld). Invloeden vanuit
de bioscoop worden nog steeds gebruikt nu niet meer de spaghetti westerns zoals
in de jaren 60Õ maar andere films zoals Bruce Lee en jaren 70Õ programmaÕs
(stand up komediants) worden als inspiratiebron gebruikt voor LPÕs zoals Kung
Fu meets the Dragon en Revolution Dub. Black Board Jungle Dub is een van de eerste
Dub LPÕs en gemaakt met King Tubby. De ritmes die in deze periode worden
gebruikt kennen we voor rond 50% nog vanuit zijn vorige pre Black Ark periode. Maar hij creeert nu ook nieuwe ritmes. Songs zijn: Dillinger ÔEnsome
City Skank, ÕLeo Graham ÔBlack CandleÕ, George Earl ÔTo be a loverÕ. Linval
Thomson ÔKung fu manÕ en Suzan Codogan ÔHurt so goodÕ
Black
Ark in volle bloei (1976-1979) bestaat uit de
LPÕs Super Ape,Megaton Dub vol I & II, Roast Fish, Collie Weed &
Corn BreadÕ, Return Of The Super Ape en
de
Black Ark in Dub. Nu is er spraken van
de volle Black Ark Sound, bombastisch aandoende reverb en echo, engelen in
gevecht met satan in de hemel en hoge schelle high hats door de hemelklievende
en donderende diepe sound. Daarnaast huilende monsters uit de diepte van de
aarde. Sommigen noemen het koeien/loeigeluiden maar dan begrijp je de muziek
niet. Hoewel het wel een koeienspeeltje was. Je kent het nog wel dat ding wat
als je omkeerde een koeiengeluid maakte. Of ben ik nu echt oud. Super Ape is geweldig evenals
zijn LP Roast Fish, Collie Weed & Corn Bread waarop hij
zingend/toestend op elke track te horen is. Voor goede Black Ark dub moet je
ook ÔMegaton Dub vol I & IIÕ,
ÔReturn Of The Super ApeÕ en de ÔBlack Ark in DubÕ. Die laatste is
uitgebracht door zijn vrouw. Songs: Police &
Thieves, Roots Train (Junior Murvin), War Ina Babylon, Norman, Uptown Babies
Don't Cry (Max Romeo), Children Crying, Ark Of The Covenant, Congoman (The
Congos), Ras Micheal ÔSell Daddy no wiskeyÕ, Dreadlocks In Moonlight, Roast
Fish & Cornbread (Lee Perry), Zion's Blood (The Upsetters), Vibrate On
(Augustus Pablo), Slickers ÔBreakthroughÕ, Aura en nog veel meer.
Herbouwen van de Black Ark (1979-1980) Wordt dan al
gekenmerkt door zijn alter ego Pipe Cock Jackson die Perry heeft aangenomen
na/tijdens de verwoesting van zijn studio. Deze alter ego nam hij aan om
iedereen (vooral de parasieten) ver weg te houden van zijn eigen ik. The
Return of Pipecock Jackson is de laatste LP waar nog wat Black Ark Materiaal op te
vinden is. De rest is samen met Perry opgenomen in Vuren in Nederland. Echter
de LP moest snel uitgebracht worden en Perry heeft hem niet kunnen afmixen. Wat
ook te horen is. Er staan juweeltjes op maar ook nummers die er niet thuishoren
voor je gevoel. De LP is vrij inconsistent. Henk Targowski met Black Star Liner
bv heeft geprobeerd de Black Ark Studio te herbouwen. Deze is echter nooit
operationeel geweest er bleek uiteindelijk een ÔhisssssÕ in de installatie te
zitten. Toen het bleek dat het verkeerd was aangesloten heeft Perry de Black
Ark Studio definitief vernield en de leftovers van de studio en Jamaica
voorgoed verlaten.
Black Ark nabeschouwing
Wat veel mensen niet weten is dat toen Perry
met zijn Black Ark Studio in de weer was de sound niet echt aansloeg in
Jamaica. De Black Ark sound week teveel af van de mainstream. De mainstraim
werd vooral bepaald door Channel One. Echter er zijn zoveel artiesten langs
gekomen in de Black Ark Studio en voor allemaal geldt hun Black Ark LPÕs of
nummers worden nu als klassiekers beschouwd. De oude 12Õ en 7« gaan voor veel
geld over de toonbank en zelfs de oude cdÕs zijn al wat geld waard. Het was een
magisch oord en de muziek verveelt nooit. Ook is Perry niet de enige die in
zijn Black Ark studio geproduceerd heeft. Hoewel hij nog wel in de meeste
gevallen de engineer (mixer/geluidsman) was hebben in ieder geval ook de
producers Yabby You, Clive Hunt, Phill Pratt, Rupie Edwards en Phil Mattias er
opgenomen.
Goed ergens eind jaren 70 werd de druk voor
Perry te hoog, het rum en cannabis gebruik, te weinig nachtrust, Chris Blackwell
die zijn solo LPÕs niet wil uitbrengen en zijn vrouw die er met een zanger
vandoor ging, werden Perry te veel. Bekijk de fotoÕs uit het boek van David
Katz en je zal zien dat de begin fotoÕs uit de Black Ark periode je Perry met
een heel ontspannen blik ziet kijken. Op de latere Black Ark fotoÕs wordt het
een gekwelde blik.
Ik denk na wat onderzoek dat er te veel
menselijk parasieten in zijn Black Ark compound zaten. Criminelen die
beschermgeld wilde maar ook zijn eigen RastaÕs. Men had als ware een kampement
opgeslagen in zijn tuin en vroegen steeds meer (financieel en aandacht) van
hem. Hij was teleurgesteld in de mensheid maar in het bijzonder zijn eigen
Rasta beweging. Goed is een persoonlijke mening. Om deze een beetje te
ondersteunen lees het boek van Katz maar eens en lees dit interview uit 1982. Toen was zijn studio nog
maar net afgebrand. Opvallend zijn de laatste uitspraken. Klinkt als een
teleurgesteld persoon.
Goed wat wel een feit is: Perry draait door
kick iedereen eruit, verwaarloost en vernielt alles in zijn Studio. Hij schreef
obsessief met een stift alle wanden van de Black Ark Studio vol met
bijbelteksten en kruisen. Uiteindelijk brand zijn studio af. Officieel is het
niet bevestigd dat Perry het heeft gedaan (Perry heeft wel drie dagen vast
gezeten). Er was ook nog een gerucht dat een Duitse fan het had gedaan. Maar
goed het blijft een feit dat Perry na deze gebeurtenissen nooit de oude meer is
geworden.
Alhoewel Perry al heel vroeg bij de
ontwikkeling van Reggae betrokken was. Liep hij pas met de Black Ark sound echt
30 jaar vooruit. Laat ik jullie dit zeggen als Lee Perry er niet was geweest
dan had waarschijnlijk deze site reggae-wise niet bestaan en had ik niet van
reggae gehouden. Mijn dank aan Lee Perry is zeer groot.
Respect Zigi
De beste Lee Perry site op dit moment is http://www.smokeyroom.net.
De discografie op die site is het meest complete.
Reggae Wise bespreekt ook:
- eigen albums Black Ark
- albums volledig geproduceerd in de Black Ark
periode
- Perry begin tot en met 1972
- Perry 1980-1990
- Perry 1990-nu